मा. दंतेश्वरी हर्बल फार्म व सुपर वूमन संस्थेचा ऐतिहासिक करार
गोंदिया, 30 एप्रिल :गोंदिया जिल्ह्यातील ग्रामीण भागाच्या विकासाच्या दिशेने एक ऐतिहासिक टप्पा गाठण्यात आला आहे. मा. दंतेश्वरी हर्बल फार्म आणि सुपर वूमन संस्था यांच्यात ‘कोंडागाव मॉडेल’ राबविण्यासाठी सामंजस्य करार (MoU) करण्यात आला. या करारामध्ये शेतकऱ्यांचे सर्वांगीण सशक्तीकरण, महिलांचे कृषी उद्योजकतेमध्ये नेतृत्व, आणि शाश्वत शेतीला चालना देण्याचे उद्दिष्ट आहे.
हा कार्यक्रम रेलटोली येथील शासकीय विश्रामगृहात मोठ्या उत्साहात पार पडला. यावेळी डॉ. राजाराम त्रिपाठी (कोंडागाव मॉडेलचे प्रणेते), सुपर वूमन संस्थेच्या संचालिका प्राची गुडधे, संस्थापक प्रमोद गुडधे, समाजसेवक प्रितेश शुक्ला आणि व्यवस्थापक लक्ष्मण गुडधे आदी मान्यवर उपस्थित होते.
कोंडागाव मॉडेल: एक क्रांतिकारी संकल्पना
कोंडागाव मॉडेल ही डॉ. राजाराम त्रिपाठी यांची नाविन्यपूर्ण कल्पना आहे. हे केवळ उत्पादनवाढीपुरते मर्यादित नसून, शेतीतून शेतकऱ्यांच्या आर्थिक, सामाजिक व वैयक्तिक सशक्तीकरणाचा मार्ग दाखवणारे एक समग्र मॉडेल आहे. या मॉडेलमध्ये औषधी व सेंद्रिय वनस्पतींची लागवड, महिलांचे प्रशिक्षण, प्रक्रिया केंद्रांची उभारणी, थेट बाजाराशी जोडणी, पर्यावरणस्नेही शेती, स्थानिक रोजगार निर्मिती आणि तरुणांसाठी संधी निर्माण करणे यांचा समावेश आहे.
डॉ. त्रिपाठी : दूरदृष्टी असलेले शेतीतज्ञ
डॉ. त्रिपाठी यांच्याकडे तीन डॉक्टरेट, पाच विषयांतील एम.ए., एलएल.बी. अशी शैक्षणिक योग्यता आहे. त्यांना ‘हेलिकॉप्टर शेतकरी’ म्हणून ओळखले जाते. त्यांनी ४० हून अधिक देशांमध्ये भारतीय शेतीचे प्रतिनिधित्व केले आहे. त्यांच्या दृष्टीने शेती ही केवळ उपजीविकेचा नव्हे, तर उद्योजकतेचा मार्ग आहे. विज्ञान, व्यवस्थापन आणि नवोपक्रम यांच्या साहाय्याने शेतीत क्रांती शक्य असल्याचे त्यांनी प्रत्यक्ष उदाहरणातून दाखवून दिले आहे.
कार्यक्रमात ते म्हणाले, “आपल्या जमिनीवर विश्वास ठेवा, विज्ञानाशी मैत्री करा आणि महिलांच्या सामर्थ्याला संधी द्या – प्रगती तुमच्या उंबरठ्यावर येईल.”
सामंजस्य कराराचे उद्दिष्ट
सुपर वूमन संस्था व मा. दंतेश्वरी हर्बल फार्म यांनी कोंडागाव मॉडेल गोंदिया जिल्ह्यात प्रभावीपणे राबविण्याचा निर्धार केला आहे. या कराराअंतर्गत पुढील गोष्टींवर लक्ष केंद्रित केले जाणार आहे:
1. शेतकऱ्यांना औषधी व सेंद्रिय शेतीचे प्रशिक्षण
2. ग्रामीण महिलांना शेती उद्योजकतेत भाग घेण्यास सक्षम करणे
3. प्रक्रिया उद्योगांची उभारणी
4. उत्पादनांचे ब्रँडिंग व बाजारपेठ निर्माण
5. थेट बाजाराशी जोडणी व विपणनासाठी सहाय्य
6. पर्यावरणपूरक व शाश्वत शेतीचा प्रसार
या कराराचा मुख्य केंद्रबिंदू महिलांचा विकास आहे. प्राची गुडधे यांनी स्पष्ट केले की, “महिलांना प्रशिक्षित करून त्या इतर महिलांना मार्गदर्शन करतील. ही योजना त्यांच्या आर्थिक व सामाजिक सशक्तीकरणाची पायाभरणी ठरेल.”
सुपर वूमन संस्थेची भूमिका
सुपर वूमन संस्था अनेक वर्षांपासून ग्रामीण महिलांच्या सर्वांगीण विकासासाठी कार्यरत आहे. संस्थेच्या कार्यामध्ये शिक्षण, आरोग्य, पर्यावरण, सामाजिक न्याय आणि महिला उद्योजकता यांचा समावेश आहे. या प्रकल्पासाठी संस्थेने पुढील उपाययोजना आखल्या आहेत:
प्रत्येक तालुक्यात महिला कृषी नेतृत्व गट तयार करणे
प्रशिक्षण व कौशल्यविकास कार्यशाळा
बचतगटांमार्फत प्रक्रिया उद्योगांची उभारणी
स्थानिक उत्पादने ब्रँडिंग व विक्री व्यवस्था
प्राची गुडधे यांनी नमूद केले की, “शेतीत महिलांची प्रत्यक्ष भागीदारी वाढवणे म्हणजे केवळ आर्थिक नव्हे, तर सामाजिक स्वातंत्र्याची नवी दिशा देणे होय.”
आगामी तीन वर्षांची कार्ययोजना
या सामंजस्य कराराच्या अंतर्गत पुढील तीन वर्षांसाठी स्पष्ट कार्ययोजना आखण्यात आली आहे. यामध्ये:
५०० हून अधिक महिलांना शेती उद्योजकतेत सहभागी करणे
प्रत्येक तालुक्यात एक डेमो प्लॉट उभारणे
उद्योग समूहांशी समन्वय साधून बाजारपेठ तयार करणे
उत्पादने आंतरराष्ट्रीय दर्जाची बनवण्यासाठी प्रमाणन व चाचणी प्रयोगशाळांची निर्मिती
या प्रकल्पाद्वारे गोंदिया जिल्ह्यात शेतीच्या नव्या संधी, नवउद्यमिता आणि सामाजिक परिवर्तन घडवून आणले जाणार आहे.
शेतीचा सामाजिक चळवळीकडे प्रवास
कोंडागाव मॉडेल ही केवळ शेती योजना नाही, तर ती एक सामाजिक चळवळ आहे. महिलांच्या सहभागाने आणि स्थानिक नेतृत्वाच्या बळावर ही संकल्पना ग्रामीण परिवर्तनाचे ठोस उदाहरण ठरेल. डॉ. त्रिपाठी यांच्या मार्गदर्शनात आणि सुपर वूमनसारख्या समर्पित संस्थेच्या सहकार्याने गोंदिया जिल्ह्यातील शेतकऱ्यांच्या आयुष्याला नवे वळण मिळण्याची पूर्ण शक्यता आहे.
