तिरोडा शहर प्रदुषणाच्या विळख्यात
अदानी पावर प्लांट मुळे होतो मोठ्या प्रमाणात प्रदुषण
चित्रा कापसे/तिरोडा- शहरातील औद्योगिकरणामुळे औद्योगिक विकास मोठ्या प्रमाणात वाढत असून त्याच पटीने शहरीकरणही झपाट्याने वाढत आहे त्यामुळे प्रदुषणाच्या प्रमाणात खुप वाढ होत असून नागरीक त्रस्त झालेले आहेत.
तालुक्यातील एकूण भौगोलिक क्षेत्रफळ ५८५८.९५ चौरस किमी असून. येथे २६.६९ टक्के वनक्षेत्र आणि ५५.७४ टक्के शेती क्षेत्र आहे. सरासरी पाऊस १३५७ मिमी असतो त्यामुळे भूजल विकास दर २०.५८ टक्के असून मुख्य उद्योग म्हणजे अदानी पॉवर प्रोजेक्ट, राईस मिल, पल्प पेपर फॅक्टरी, ऑइल युनिट्स इत्यादी.शहरालगत व तालुक्यातील बहुतांश गावातून वाहणाऱ्या वैनगंगा नदीवर बांधलेल्या धापेवाडा उपसा सिंचन योजनेच्या धरणामुळे सिंचन योजनेला गती मिळाली असून आमदार विजय रहांगडाले यांच्या अतोनात प्रयत्नाने शेतची हरीत क्रांती झाल्याचे चित्र दिसत आहे,धापेवाडा सिंचन प्रकल्पातून स्थानिक शेतकऱ्यांना सिंचनासाठी मुबलक प्रमाणात पाणी मिळते व तालुक्यातील मुख्य पिक असलेल्या धानाची खरीप व रब्बी हंगामामुळे शेतकऱ्यांच्या उत्पादनात वाढ झालेली आहे. परंतु शासनाच्या चुकीच्या धोरणामुळे व स्थानिक प्रशासनाच्या डोळेझाक वृत्तीमुळे नदीतून वाळूची तस्करी मोठ्या प्रमाणात होते. एकेकाळी हिरवळ आणि भातशेतीसाठी ओळखल्या जाणाऱ्या तिरोडा तालुक्याला आता अनेक पर्यावरणीय आव्हानांना तोंड द्यावे लागत आहे.
अदानी पॉवर प्लांट महाराष्ट्र लिमिटेडचा तिरोडा येथे असलेला ३३०० मेगावॅट क्षमतेचा कोळशावर आधारित औष्णिक वीज प्रकल्प दरवर्षी वैनगंगा नदीतून ७० दशलक्ष घनमीटर पाणी वापरतो. जरी हा प्रकल्प शून्य विसर्जन धोरणावर आधारित असला तरी, पर्यावरणीय मंजुरीशिवाय या प्रकल्पाने १६४ हेक्टर वनजमिनीवर राख टाकली होती. अदानी पॉवर प्रकल्प कोळशावर आधारित आहे, जो मोठ्या प्रमाणात धूर, राख, सल्फर डायऑक्साइड, नायट्रोजन ऑक्साइड, कार्बन डायऑक्साइड आणि इतर हानिकारक वायू वातावरणात सोडतो. यामुळे स्थानिक हवेची गुणवत्ता बिघडते, ज्यामुळे श्वसनाचे आजार, डोळ्यांच्या समस्या आणि इतर आरोग्य समस्या निर्माण होतात.भाजणे आणि न्यूमोनियासारख्या आरोग्य समस्या वाढल्या आहेत. प्लांटच्या आजूबाजूच्या गावांमध्ये पिकांवर साचलेल्या राख आणि धुळीचाही शेती उत्पादन आणि गुणवत्तेवर विपरीत परिणाम झाला आहे. त्यामुळे शेती उत्पादनात घट झाली आहे, शेतकऱ्यांच्या समस्या आणि उपजीविकेवर परिणाम होत आहे. प्लांटमधून बाहेर पडणारे सांडपाणी आणि राख जवळच्या नाल्यांसारख्या जलस्रोतांनाही प्रदूषित करत आहे. ज्यामुळे जलजीवनचक्र आणि मानवी आरोग्य दोन्ही प्रभावित होत आहेत. जरी अदानी समूहाने पर्यावरण संरक्षणासाठी काही उपक्रम देखील हाती घेतले आहेत, जसे की वृक्षारोपण, जैवविविधता उद्यानाचा विकास आणि कचरा व्यवस्थापन प्रयत्न. परंतु या उपक्रमांच्या तुलनेत, प्रदूषणाची समस्या आणि संसाधनांवर दबाव देखील कमी झाला आहे. पर्यावरण वाचवण्यासाठी झाडे लावली जात आहेत. वन विभाग, नगर परिषद, ग्रामपंचायत आणि
‘ग्रीन तिरोडा-क्लीन तिरोडा’ सारख्या स्थानिक स्वयंसेवी संस्था नियमितपणे मोठ्या प्रमाणात वृक्षारोपण मोहीम राबवत आहेत. गेल्या दोन वर्षांत हजारो रोपे लावण्यात आली आहेत. त्यापैकी अनेक रोपे यशस्वीरित्या वाढत आहेत. जागतिक पर्यावरण दिनानिमित्त तिरोडाने आपला नैसर्गिक वारसा जतन करण्याची आणि येणाऱ्या पिढ्यांसाठी निरोगी पर्यावरण सुनिश्चित करण्याची प्रतिज्ञा घेणे आवश्यक आहे.वाहने देखील धूर सोडत आहेत. वाढत्या लोकसंख्येसह, शहरांमध्ये वाहनांची संख्याही वाढत आहे. यासोबतच, अनेक वाहने जुनी झाली आहेत जी धूर सोडून प्रदूषण वाढवताना दिसतात. यासोबतच ट्रक आणि जुन्या बसेसमधूनही काळा धूर निघत आहे. या सर्वांमुळे पर्यावरण प्रदूषित होत आहे आणि ते मानवांसह प्राणी आणि पक्ष्यांच्या आरोग्यासाठी धोकादायक ठरत आहे.
