महा अवयवदान अभियान – २०१६
गोंदिया, दि. १ :- ३० ऑगस्ट ते १ सप्टेंबर दरम्यान आयोजीत महा अवयवदान अभियानाला लोकचळवळीचे स्वरुप प्राप्त झाले आहे. आबालवृध्दांपासून सर्वाचाच सहभाग यामध्ये मिळत आहे. अवयवदानाबाबत जनजागृती व्हावी यासाठी विविध कार्यक्रमाचे आयोजन करण्यात आले आहे.
३१ ऑगस्ट रोजी या अभियानाच्या निमित्ताने शासकीय वैद्यकिय महाविद्यालय गोंदिया येथे विविध स्पर्धेचे आयोजन करण्यात आले. महा अवयवदान या विषयावर रांगोळी स्पर्धा, महा अवयवदान या विषवर पोस्टर्स स्पर्धा, अवयवदान- सर्वश्रेष्ठ दान या विषयावर निबंध स्पर्धा, आणि अवयवदान- महानकार्य या विषयावरील वक्तृत्व स्पर्धेतून अवयवदानाचे महत्व विषद करण्यात आले. निबंध व वक्तृत्व स्पर्धेतून तर विद्यार्थ्यानी अवयवदानाचे महत्व व आवश्यकता स्पष्ट केली. या स्पर्धेमुळे अनेकांना अवयवदान करण्याची प्रेरणा मिळाली.
गोंदिया शहरातील निर्मल इंग्लिश हायस्कूल,मनोहर म्युसीपल हायस्कूल, व ज्युनिअर कॉलेज,मारवाडी विद्यालय, एस.एस.गर्ल्स कॉलेज, जे.एम.ज्युनिअर कॉलेज,डि.बी.सायंस कॉलेज,एस.एस.ऐ.एम गर्ल्स हायस्कूल, व श्रीमती सरस्वतीबाई महिला विद्यालयाच्या विद्यार्थ्यानी या स्पर्धामध्ये सहभाग घेतला.
स्पर्धेचे परिक्षक म्हणून शासकिय वैद्यकिय महाविद्यालयाचे प्रा. डॉ. व्ही.पी.रुखमोडे, प्रा.डॉ.आर.एल.कांबळे, प्रा. डॉ.मकरंद व्यवहारे, प्रा.डॉ. सुरेखा मेश्राम, प्रा.डॉ.खन्नाडे, प्रा.डॉ.सुनंदा श्रीखंडे, प्रा.डॉ.संजीव चौधरी, प्रा.डॉ.प्रवीण जाधव, प्रा.डॉ.कवीता जैसवाल, प्रा.डॉ.संगीता भलावी, व डी.बी.सायंस कॉलेजचे प्रा.डॉ.गुणवंत गाडेकर यांनी काम पाहिले.

गोंदिया,दि ३१ आधुनिक वैद्यकशास्त्रामुळे मानवाचे आर्युमान उत्तरोत्तर वाढतच चालले आहे. विविध व्यक्तीवर परिणामकारक उपाययोजना अस्तित्वात असली तरी एक अवयव निकामी झाल्यास दुसरा अवयव प्रत्यारोपण करण्याव्यतिरिक्त दुसरा उपाय नाही, व तो अवयव उपलब्ध न झाल्यामुळे रुग्ण प्राणाला मुकतात.देशभरातील अवयवदानाचे प्रमाण अजूनही १० लाख लोकसंख्येमागे केवळ ०.५ टक्के इतकेच आहे. वर्षभरात देशामध्ये तब्बल दोन ते अडीच लाख किडनीची गरज असतांना केवळ ७ हजार किडनीचे प्रत्यारोपण होत आहे. ५० हजार हृदयाची गरज असतांना केवळ ५० ते ६० हृदयांचे प्रत्यारोपण होत आहे. ५ हजार यकृतांची गरज असतांना १०० ते २०० यकृत मोठया मुश्किलीने प्रत्यारोपण होत आहेत ही आजची वस्तुस्थिती आहे.
त्यामुळेच अवयवदानाच्या जनजागृतीसाठी महाराष्ट्र सरकार ने तीन दिवस महा अवयवदान अभियान व्यापकपणे राबविण्याचा संकल्प केला आहे. या अभियानातून इच्छुक दात्यांचा ङ्कडाटाङ्क तयार होणार आहे. डाटामुळे अवयवदानाचा मार्ग सुकर होण्याची शक्यता आहे.अजूनही अवयवदानाबाबत खूप कमी माहिती देशवासियांना आहे. १.४ लाख लोकांचा दरवर्षी रस्ते अपघातामध्ये मृत्यू होतो. या सर्व लोकांकडून अवयवदान झाले तर किडनीसह इतर बहुतेक अवयवांची देशभरातील गरज पूर्ण होऊ शकते. अमेरिका,ब्रिटन,जर्मनी, नेदरलॅड मध्ये कुटुंबाच्या संमतीव्दारे अवयवदानाची पध्दत आहे.
सिंगापूर,बेल्जीयम,स्पेनमध्ये व्यक्तीने जिवंतपणी अवयवदानास नकार न दिल्यास व्यक्तीची मरणोत्तर अवयवदान संमती गृहीत धरली जाते. तसे पाहिले तर भारतात बहुतांश व्यक्ती जिवंतपणी दानधर्म, देवधर्म, तप-तपस्या या मरणोत्तर आत्मशांती व अमरत्व प्राप्तीसाठी करतात पण अवयवदान हे मानवाच्या इतिहासातील अमरत्वाकडे जाणा-या वाटचालीतील पहिले पाऊल आहे. अवयवदाता अवयवदान रुपाने इहलोकी निवास करतो.
एवढेच नाही तर बहुविध जाती धर्माच्या समाजाला अवयवांच्या देवाण घेवाणघेवाणीतून एकत्र बांधणारे अवयवदान हे सूत्र मानवाच्या हाती लाभले आहे.पूर्वीच्या काळात सुरुवातीला रक्तदानासाठी दाते स्वइच्छेने समोर पुढाकार घेत नव्हते पण काळाच्या ओघात रक्तदान सर्व सामान्य झाले आहे. कुठलाही निरोगी सुदृढ व्यक्ती जिवंतपणीच एक मुत्रपिंड, लिव्हरचा काही भाग, फुप्फुसाचा काही भाग, आतडयांचा काही भाग, स्वादुपिंडाचा काही भाग अवयवदानाव्दारे दुस-या गरजू व्यक्तीला देऊन त्याला संजिवनी देऊ शकतो. ब्रेनडेथ झालेली व्यक्ती दोन्ही मुत्रपिंड, हृदयाच्या झडपा, हृदय,आतडे,संपूर्ण यकृत,संपूर्ण फुफ्फूस जोडऊती, त्वचा,संपूर्ण स्वादुपिंड,अंगदान देऊ शकतो.
कुठलीही व्यक्ती मरणेपरांत संपूर्ण देहदान, नेत्रदान ( ४ ते ६ तासातच), त्वचादान ( ६ तासातच) दान देऊन जिवंत व्यक्तीला संजीवनी देऊ शकतो.ब्रेन डेड म्हणजे मेंदूला गंभीर स्वरुपाचा जोराचा मार लागल्यावर किंवा मेंदुत रक्तस्त्राव झाल्यानंतर किंवा एखादया आजारामध्ये मेंदू निकामी झाल्यावर संबंधित व्यक्ती ब्रेनडेड झाल्याचे वैद्यकीय शास्त्रात म्हंटले जाते. आणि अशा व्यक्ती पुन्हा जीवंत होऊ शकत नाही. अशा ब्रेनडेड व्यक्तीचे शरीरातील मूत्रपिंड,हृदय,फुफ्फूस,आतडे आदि अवयव चांगल्या स्थितीत कार्यरत असतात आणि या अवयवांचे गरजू ‍िजवंत रुग्णांवर योग्य वेळेत प्रत्यारोपण होऊ शकते .
ब्रेनडेड रुग्णांच्या शरीरातील अवयवदान हे त्या कुटुंबाला दु:खातून सावरण्यासाठी दुस-या व्यक्तीचे जगणे शक्य केल्यामुळे ङ्कङ्कपुनर्जन्मङ्कङ्क झाल्याची भावना दु:ख हलके करु शकते. त्याकरीता सामाजिक संवेदनशिलतेला साद घालून संतुलन बाळगून व समुपदेशनाची पराकाष्ठा करुन योग्य निर्णय घेण्याची गरज आहे.एखादयाचा जीव वाचविण्यासाठी मृतदेहातून ( अंतविधी करण्याऐवजी) अवयव काढल्यास तो शरीरभंग झाला असे म्हणता येणार नाही. किंबहुना दुस-या व्यक्तीची विझणारी प्राणज्योत चेतविणे पुन्हा त्या संजीवनी प्राप्त करुन देणे हाच मानव धर्माचा परमोच्च बिंदू म्हणावा लागेल. देण्याचा आनंद अवर्णनीय असतो. म्हणून अवयवदान करुन जीवन वाचवायलाच हवा.
म्हणून चला तर आज आपण सर्वजण मिळून संकल्प करु या … अवयवदान करु या ..आटत नसतो रक्ताचा झरा दर तीन महिन्याला रक्तदान करा ेेंं मरावे परि नेत्ररुपी उरावे ेेंं
डॉ. सुवर्णा हुबेकर
वैद्यकीय अधिकारी
बाई गंगाबाई महिला रुग्णालय,गोंदिया

अर्जुनी-मोरगाव दि. 3१: : देशाला स्वातंत्र्य मिळाले मात्र देशाबद्दलचा स्वाभिमान कमी होत चालला आहे. काश्मिरमध्ये अर्धा काश्मिर भारताला भारत मानत नाही. तिरंगा आमच्या देशाची शान आहे. प्रत्येक नागरिकांमध्ये जेव्हा स्वाभिमान जागृत होईल त्या दिवशी आपण जगावर राज्य करू, असे प्रतिपादन खा. नाना पटोले यांनी केले.
ते वन, पोलीस विभाग व पत्रकार संघातर्फे प्रतापगड महादेव मंदीर मार्गावरील स्वच्छता कार्यक्रमात बोलत होते.
अध्यक्षस्थानी प्रतापगडच्या सरपंच अहिल्या वालदे होत्या. प्रमुख पाहुणे म्हणून खा. नाना पटोले उपस्थित होते. यावेळी मंचावर परिविक्षाधिन वन अधिकारी राहुल पाटील, जिल्हा माहिती अधिकारी विवेक खडसे, अर्जुनीचे ठाणेदार नामदेव बंडगर, केशोरीचे सहायकपोलीस निरीक्षक एस.एस. कुंभरे, उपसरपंच राऊत, मुकेश जायस्वाल, प्रमोद लांजेवार, डॉ.गजानन डोंगरवार, वैद्यकीय अधिकारी डॉ. पिंकू मंडल, संयुक्त वन व्यवस्थापन समिती अध्यक्ष छाया डोंगरवार उपस्थित होते.
खा.पटोले पुढे म्हणाले, केंद्र शासनाने भारत स्वच्छ अभियानाचा संकल्प केला. त्यानुसार स्वच्छता मोहीम राबविली जाते. वन अधिकारी राहुल पाटील यांची उपक्रमाबद्दल त्यांनी प्रशंसा केली. प्रधानमंत्री नरेंद्र मोदी यांनी भारतीयांमध्ये देशाभिमान जागृत करण्यासाठी तिरंगा झेंडा घेऊन मिरवणूक काढण्याची जबाबदारी दिली. हल्ली देशाबद्दलची आपुलकी, स्वाभिमान कमी होत चालला आहे. ज्यावेळी इंग्रजांचे राज्य होते तेव्हा आमच्या जवानांनी छातीवर गोळ्या झेलल्या. बंदूक किंवा बॉम्बगोळ्याच्या आधारावर इंग्रजांना या देशातून परतवून लावता आले नसते. पण देशवासीयांनी जीव गेला तरी चालेल, रक्ताच्या नाल्या वाहल्या तरी चालतील पण स्वातंत्र्य मिळाल्याशिवाय थांबणार नाही, अशी ताठर भूमिका घेतल्याने देशाला स्वातंत्र्य मिळाले. हल्ली देशात आतंकवाद, नक्षलवाद वाढला आहे. ती आपल्यातीलच लोक आहेत. परंतु दुर्दैवाने घर का भेदी लंका ढहाये, अशी अवस्था आहे.देशाच्या प्रगतीसाठी देशाभिमान जागृत करण्याची गरज आहे.
विद्यार्थ्यांना मार्गदर्शन करताना ते म्हणाले, विद्यार्थी आमचे केंद्रबिंदू आहेत. त्यांनी प्रत्येक बाबीची दिशा ठरवा. आत्मविश्‍वास व महत्वाकांक्षा बाळगा. कुठलीच गोष्ट अशक्य नाही. परिस्थितीला बदलविण्याच कामही युवापिढीच करू शकते.कचर्‍यासोबतच समाजातील घाण स्वच्छ करणे गरजेचे असल्याचे ते म्हणाले. प्रास्ताविक राहुल पाटील यांनी मांडले. संचालन प्रा.शरद मेश्राम केले. आभार डॉ. राजेश चांडक यांनी मानले.मोहिमेसाठी एस.एस.जे. महाविद्यालय, सरस्वती कनिष्ठ महाविद्यालयाचे रासेयो पथक, प्रा.जलील खॉ पठाण, प्रा. इंद्रनिल काशिवार, वन कर्मचारी ब्राम्हणकर, कापगते आदींनी सहकार्य केले.