मुंबई –
राष्ट्रवादीच्या पाठिंब्याबाबत शिवसेनेने भाजपला दिलेल्या अल्टिमेटमचे काय होणार?, शिवसेना विश्वासदर्शक ठरावावेळी काय भूमिका घेणार?, याकडे अवघ्या महाराष्ट्राचे लक्ष लागलेले असताना शिवसेना विधिमंडळात विरोधी बाकांवरच बसणार असल्याचे स्पष्ट संकेत आज मिळाले आहेत. आजपासून सुरू झालेल्या राज्य विधिमंडळाच्या तीन दिवसीय विशेष अधिवेशनात शिवसेनेच्या आमदारांनी विरोधी पक्षाच्या बाकांवरच बसणे पसंत केले.

अधिवेशनाच्या पार्श्वभूमीवर शिवसेना पक्षप्रमुख उद्धव ठाकरे यांनी रविवारी शिवसेना भवनात पत्रकार परिषद घेऊन भाजपवर तोफ डागली होती. भाजप राष्ट्रवादीचा प्रत्यक्ष वा अप्रत्यक्ष पाठिंबा घेणार आहे का?, हे स्पष्ट करावे अन्यथा आम्ही विश्वासदर्शक ठरावावेळी भाजप सरकारविरोधात मतदान करणार, असा इशारा उद्धव यांनी दिला होता. त्यावर तातडीने मुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस यांनी नाराजी व्यक्त करत चर्चा ही पद, खाती, संख्या यावर नको ती तात्विक मुद्द्यांवर व्हावी, असे शिवसेनेला सुनावले होते. त्यामुळेच शिवसेना-भाजपमधील दरी वाढत जाणार याचे संकेत मिळाले होते.

शिवसेना आमदारांनी आज सकाळी हुतात्मा स्मारकाला अभिवादन केले आणि त्यानंतर ते विधानभवनाकडे निघाले. सेनेचे आमदार भगवे फेटे बांधून विरोधी पक्षाच्या आविर्भावातच विधानभवनात अवतरले. विधिमंडळात प्रवेश केल्यानंतर शिवसेनेच्या आमदारांनी सत्ताधारी बाकांऐवजी विरोधी बाकांवरच आसनस्थ होणे पसंत केले. त्यामुळे अर्थातच भाजप आमदारांच्या भुवया उंचावल्या. विधिमंडळात सध्या नवनिर्वाचित आमदारांचा शपथविधी सुरू असून उद्या, मंगळवारीही हा शपथविधी सुरू राहणार आहे. बुधवारी फडणवीस सरकारला विश्वासदर्शक ठरावाच्या अग्निपरीक्षेला सामोरे जावे लागणार आहे.

भाजपशी चर्चा पूर्णपणे थांबली: गोऱ्हे

सत्तेतील सहभागाबाबत शिवसेना-भाजपमधील चर्चा पूर्णपणे थांबली असल्याचे विधिमंडळाबाहेर पत्रकारांशी बोलताना शिवसेना उपनेता निलम गोऱ्हे यांनी सांगितले. सत्तेसाठी शिवसेना कुणाच्याही मागे जाणार नाही, कमीपणा घेणार नाही, असे पक्षप्रमुख उद्धव ठाकरे यांनी कालच स्पष्ट केले असून पक्षाची अंतिम भूमिका तेच ठरवतील, असे त्या म्हणाल्या. शिवसेना विधानसभा अध्यक्षपदासाठी आपला उमेदवार देणार असल्याचेही त्यांनी स्पष्ट केले.

दरम्यान, विधानसभेच्या हंगामी अध्यक्षपदी जिवा पांडू गावित यांची नियुक्ती करण्यात आली असून त्यांच्या अध्यक्षतेखालीच पुढचे तीन दिवस विशेष अधिवेशनाचे कामकाज होणार आहे.

मुंबई-शिवसेनेचे ठाण्यातील आमदार एकनाथ शिंदे यांची निवड आपल्या गटनेतेपदासाठी केली आहे. या पदासाठी रविंद्र वायकर, गुलाबराव पाटील, विजय शिवतरे आणि एकनाथ शिंदे अशी अनेक नावे चर्चेत होती. त्यातून उद्धव यांनी एकनाथ शिंदे यांचीच निवड करण्यामागे, मोदी लाटेतही ठाणे जिल्ह्यात शिवसेनेच्या गडाची फारशी पडझड न होऊ देण्याचे शिंदे यांचे कसब, रस्त्यावरील आंदोलने व सभागृहातील जोड-तोडीच्या राजकारणातले कौशल्य ही कारणे असल्याचे शिवसेना नेते सांगतात. भाजपला पाठिंबा देणाऱ्या राष्ट्रवादी काँग्रेसचे अनेक आमदार भाजपच्या विचारसरणीच्या विरोधात असल्याने विधिमंडळात ते भाजपच्या धोरणांवर टीका करतील. त्यातून भाजप अडचणीत येऊ शकतो. त्याबाबतचे राजकारण शिंदे चांगल्या प्रकारे करू शकतात. सभागृहात राणाभीमदेवी भाषणांसाठी शिंदे प्रसिद्ध नसले तरी राजकीय डावपेच रचण्यात शिंदे यांचा हात धरणारा एकही नेता सध्या शिवसेनेत नाही.

शाखाप्रमुख ते गटनेता
किसन नगरातला एक आक्रमक शाखाप्रमुख, ठाणे महापालिकेत नगरसेवक, सभागृहनेता, जिल्हाप्रमुख, गेली १० वर्षे आमदार … अशी यशस्वी वाटचाल करणाऱ्या एकनाथ शिंदे यांची शिवसेनेना विधिमंडळ गटनेतेपदी वर्णी लावत त्यांची पक्षनिष्ठा आणि कामाचा सन्मान केल्याची भावना ठाण्यातील शिवसैनिकांमध्ये आहे.

मध्यमवर्गीय कुटुंबातला जन्म आणि घरची बेताची आर्थिक परिस्थिती यामुळे कधी रिक्षा चालवून तर कधी मासे कंपनीत कामगाराची नोकरी शिंदे यांना पत्करावी लागली. शिवसेनाप्रमुख बाळासाहेब ठाकरेंच्या विचारांचा त्यांच्यावर प्रचंड पगडा होता. ठाणे जिल्ह्यात शिवसेना रुजविणारे दिवंगत जिल्हाप्रमुख आनंद दिघे यांच्या तालमीत शिंदेंची जडणघडण झाली. आनंद दिघेंच्या पश्चात ठाणे जिल्ह्यातली शिवसेनेला शिंदे यांच्या रुपाने समर्थ नेतृत्व लाभले. ठाणे जिल्ह्यातील पालिका आणि नगरपालिकांमध्ये भगवा फडकवत ठेवण्यात शिंदे यांचा सिंहाचा वाटा आहे. पालिका आणि नगरपालिकांमधिल सत्तेची गणित जुळविण्यात त्यांचा हातखंडा आहे. दिलेला शब्द पाळणारा नेता अशी ओळख असल्याने अनेकांनी केवळ त्यांच्या शब्दावर विश्वास ठेवत धाडसी निर्णय घेतलेले आहेत. त्यांचे पुत्र डॉ. श्रीकांत शिंदे यांनी कल्याण लोकसभा मतदारसंघातून विजय मिळवताना बंडखोर आनंद परांजपे यांचा पराभव केला होता.

काहिसा अबोल परंतु विनम्र स्वभाव, न थकता समोरच्या व्यक्तीचे गाऱ्हाणे ऐकून घेण्याची क्षमता, कार्यकर्त्यांमध्ये ऊर्जा फुंकण्याची ताकद, घडयाळाच्या काट्याकडे न बघता अहोरात्र परिश्रम करण्याची वृत्ती, राजकीय विरोधकांमध्येही असलेले मानाचे स्थान, कार्यकर्ते आणि गरजूंना ‘सढळ’ हस्ते मदत करण्याची वृत्ती अशा अनेक गुणांमुळे एकनाथ शिंदे यांनी ठाण्याचे राजकारण आणि समाजकारणात आपला वेगळा ठसा उमटवलेला आहे. टोल विरोधातले आंदोलन आणि कोर्टाची लढाई, राज्याच्या सागरी सुरक्षेची केलेली पोलखोल, धोकादायक इमारतींच्या पुनर्बांधणीसाठी क्लस्टर डेव्हलपमेंटसाठी धरलेला आग्रह, ठाणे मेट्रो, एक्स्टेंडेड ठाणे स्टेशनसाठी केलेला पाठपुरावा, महागाई, भ्रष्टाचाराच्या विरोधात विधिमंडळ आणि रस्त्यावर केलेल्या आंदोलनामुळे त्यांचे नाव चर्चेच राहिले. विधिमंडळ गटनेतेपदी त्यांची वर्णी लावल्याने त्यांच्या जवळपास २८ वर्षांच्या परिश्रमाचे चीज झाल्याची भावना निकटवर्तीयांमध्ये आहे. भाजपची साथ सोडण्याचा निर्णय जर शिवसेनेने घेतला तर शिंदे यांची विरोधी पक्ष नेतेपदी निवड होईल. त्यामुळे जिल्ह्याच्या सीमा ओलांडून शिंदे यांना राज्यभरात घौडदौड करण्याची संधी मिळणार आहे.

नरेंद्र मोदी – पंतप्रधान, कार्मिक, सार्वजनिक गाऱ्हाणी व निवृत्तिवेतन, अणुऊर्जा, अवकाश तंत्रज्ञान, इतर मंत्र्यांकडे न दिलेली सर्व खाती.

कॅबिनेट मंत्री
राजनाथसिंह – गृह
सुषमा स्वराज – परराष्ट्र व्यवहार, परदेशस्थ भारतीय
अरुण जेटली – अर्थ, कंपनी कारभार; माहिती व प्रसारण
वेंकय्या नायडू – ग्रामीण विकास, गृहनिर्माण व दारिद्य्र निर्मूलन, संसदीय कामकाज
नितीन गडकरी – रस्ते वाहतूक, महामार्ग, जहाजबांधणी
मनोहर पर्रीकर – संरक्षण
सुरेश प्रभू – रेल्वे
सदानंदगौडा – कायदा व न्याय
उमा भारती – जलसंसाधन, नदी विकास, गंगा शुद्धीकरण
नजमा हेपतुल्ला – अल्पसंख्याक व्यवहार
रामविलास पासवान – ग्राहक व्यवहार, अन्न व सार्वजनिक वितरण
कलराज मिश्र – सूक्ष्म, लघू व मध्यम उद्योग
मेनका गांधी – महिला व बालकल्याण
अनंतकुमार – रसायने व खते
रविशंकर प्रसाद – दूरसंचार व माहिती तंत्रज्ञान
जे. पी. नड्डा – आरोग्य व कुटुंब कल्याण
अशोक गजपती राजू – नागरी हवाई वाहतूक
अनंत गिते – अवजड उद्योग व सार्वजनिक उद्योग
हरसिमरतकौर बादल – अन्नप्रक्रिया उद्योग
नरेंद्रसिंह तोमर – खाण व पोलाद
चौधरी वीरेंद्रसिंह – ग्रामीण विकास, पंचायत राज, पेयजल, सांडपाणी
जुएल ओराम – आदिवासी विकास
राधामोहनसिंह – कृषी
थावरचंद गेहलोत – सामाजिक न्याय व सक्षमीकरण
स्मृती इराणी – मनुष्यबळ विकास
डॉ. हर्षवर्धन – विज्ञान व तंत्रज्ञान, पृथ्वी विज्ञान

राज्यमंत्री
जन. व्ही. के. सिंह – सांख्यिकी व कार्यक्रम अंमलबजावणी (स्वतंत्र कार्यभार), परराष्ट्र व्यवहार, परदेशस्थ भारतीय
इंद्रजितसिंह राव – नियोजन (स्वतंत्र कार्यभार), संरक्षण
संतोषकुमार गंगवार – वस्त्रोद्योग (स्वतंत्र कार्यभार)
बंडारू दत्तात्रेय – श्रम व रोजगार (स्वतंत्र कार्यभार)
राजीवप्रताप रुडी – कौशल्य विकास, उद्योजकता विकास (स्वतंत्र कार्यभार), संसदीय कामकाज
श्रीपाद नाईक – “आयुष‘ (स्वतंत्र कार्यभार), आरोग्य व कुटुंब कल्याण
धर्मेंद्र प्रधान – पेट्रोलियम व नैसर्गिक वायू (स्वतंत्र कार्यभार)
सर्वानंद सोनोवाल – युवक कल्याण, क्रीडा (स्वतंत्र कार्यभार)
प्रकाश जावडेकर – पर्यावरण, वने आणि हवामान बदल (स्वतंत्र कार्यभार)
पीयूष गोयल – ऊर्जा (स्वतंत्र कार्यभार), कोळसा (स्वतंत्र कार्यभार), अपारंपरिक ऊर्जा (स्वतंत्र कार्यभार)
जितेंद्रसिंह – ईशान्य भारत विकास (स्वतंत्र कार्यभार), पंतप्रधान कार्यालय, कार्मिक, सार्वजनिक तक्रार व निवृत्तिवेतन, अणुऊर्जा व अवकाश तंत्रज्ञान
निर्मला सितारामन – वाणिज्य व उद्योग (स्वतंत्र कार्यभार)
महेश शर्मा – सांस्कृतिक (स्वतंत्र कार्यभार), पर्यटन (स्वतंत्र कार्यभार), नागरी हवाई वाहतूक
मुख्तार अब्बास नक्वी – अल्पसंख्याक व्यवहार व संसदीय कामकाज
रामकृपाल यादव – पेयजल व सांडपाणी
हरिभाई चौधरी – गृह
सावरलाल जाट – जलसंसाधन, नदी विकास व गंगा शुद्धीकरण
मोहनभाई कुंदारिया – कृषी
गिरिराजसिंह – सूक्ष्म, लघू व मध्यम उद्योग
हंसराज अहिर – रसायने व खते
जी. एम. सिद्धेश्‍वर : अवजड उद्योग व सार्वजनिक उद्योग
मनोज सिन्हा : रेल्वे
निहालचंद : पंचायतराज
उपेंद्र कुशवाह : मनुष्यबळ विकास
पी. राधाकृष्णन : रस्ते वाहतूक, महामार्ग, जहाजबांधणी
किरण रिज्जू : गृह
क्रिशन पाल : सामाजिक न्याय आणि सक्षमीकरण
डॉ. संजीवकुमार बालियान : कृषी
मनसुखभाई वासवा : आदिवासी विकास
रावसाहेब दानवे : ग्राहक व्यवहार, अन्न व सार्वजनिक वितरण
विष्णुदेव साई : खाण व पोलाद
सुदर्शन भगत : ग्रामीण विकास
प्रा. रामशंकर कठेरिया : मनुष्यबळ विकास
वाय. एस. चौधरी : विज्ञान व तंत्रज्ञान, पृथ्वी विज्ञान
जयंत सिन्हा : अर्थ
राजवर्धनसिंह राठोड : माहिती व प्रसारण
बाबुल सुप्रियो : शहरी विकास, गृहबांधणी व नागरी दारिद्य्र निर्मूलन
साध्वी निरंजन ज्योती : अन्नप्रक्रिया उद्योग
विजय सांपला : सामाजिक न्याय, सक्षमीकरण